मुलाखत - डॉ. सुनिल पब्बी

आठवड्याची मुलाखत ः संतोष डुकरे
----------------------------------
डॉ. सुनिल पब्बी, प्रमुख, नॅशनल सेंटर फॉर कॉन्झरवेशन ऍन्ड युटिलायझेशन ऑफ ब्लू ग्रीन अल्गी, आयएआरआय, नवी दिल्ली
--------
डिपार्टमेंट ऑफ बायोटेक, गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया यांच्यामार्फत 1986 साली स्थापना करण्यात आली. जर्मप्लाझम सेंटर म्हणून हे कार्यरत होते. 800 पेक्षा जास्त प्रजातींचा संग्रह आहे. बायोफर्टीलायझर शेतीसाठछी उपयुक्त. विशेषतः भातासाठी. स्थिर पाण्यात वाढते. लो लॅन्ड राईसमध्ये उपयुक्त. फोटो ऍटोट्रॉपीक. नायट्रोजन फिक्‍सेशन प्लॅन्ट आहे. याचा वापर केला तर नत्राची बचत होते. एकरी 20 ते 25 किलो नत्र, प्रतिपिक, प्रतिहंगाम वाचते. कॉन्ट्रीब्युशन आहे. युरीया डबल बचत. 46 टक्के नत्र, 40 टक्के बचत होईल.

सॉईल हेल्थ इम्प्रुव्हमेंट, वॉटर होल्डींग कॅपॅसिटी वाढते. जमीनीचे कन धरुन ठेवते. सॉईल बफरिंग कॅपॅसिटी, ऑरगॅनिक कार्बन वाढते. ग्रीन बायोमास. यांना खाद्य म्हणून फक्त सुर्यप्रकाश, पाणी व कार्बन डायऑक्‍साईड लागतो. खातात. जगतात तेव्हा नत्र स्थिरीकरण करतात. मरतात तेव्हा इतर सुक्ष्म जिवांचे खाद्य म्हणून उपयुक्त ठरतात. खतपतवार. पाण्याच्या पृष्ठभागावर वाढत असल्याने पिकात गवत वाढत नाही. तणनियंत्रणावरील खर्चात बचत होते. आम्ही 500 ग्रॅम पॅकेट एक एकर भात क्षेत्रासाठी वापरतो.

बीजीए बायोफर्टीलायझर तीन चार वर्षे सलग वापरले तर ते जमीनीत एस्टाब्लिश होते. ते पुन्हा वापरण्याची गरज राहत नाही.

बीजीए बनविण्याची टेक्‍नॉलॉजी विकसित केली आहे. गेल्या दोन वर्षात चार फर्म विकले आहे. पब्लिक प्रायव्हेट पार्टनरशिप अंतर्गत. झोनल टेक्‍नॉलॉजी युनिट.त्याच्या दिल्ली, पंजाब, टेक्‍नॉलॉजी.

फ्रेश वॉटर बीजीए वर शेतीच्या दृष्टीने काम करणारी ही देशातलीच नव्हे तर आशिया खंडातली एकमेव यंत्रणा आहे. याव्यतिरिक्त बिगरकृषी दृष्टीने बनारस, मद्रास व त्रिची येथील विद्यापीठांमध्ये काम सुरु आहे.

काही नवीन अल्गी आयडेन्टिफाय केली आहेत. त्यांचा बायो फ्युएल बनविण्यासाठी उपयुक्त असल्याचे सिद्ध झाले आहे. बीजीए फॉर बायोफ्युएल ही नवी दिशा धरुन काम सुरु आहे.

बीजीए मधून कलर तयार होतो. हे खाद्य रंग. नॅचलर कलर, फुड इंटस्ट्रीमध्ये कॉस्मेटिक इंडस्ट्रीमध्ये, फार्मासिटीकल इंडस्ट्रीमध्ये हे रंग अतिशय उपयुक्त. शिवाय ते अतिशय महागही असतात. स्पायरुलिना - बीजीए - 70 टक्के प्रोटीन असते. खान्यासाठी हे अतिशय उपयुक्त प्रोटिन सोअर्सस, त्यावरही मोठे काम सुरु आहे. कमजोर, कुपोषित मुले त्यांना प्रोटिन व व्हिटॅमिनचा स्वस्त स्त्रोत उपलब्ध होऊ शकतो. 10-12 प्रजाती त्या दृष्टीने निश्‍चित करण्यात आल्या आहेत. त्यावरती काम सुरु आहे. भारतीय कृषी संशोधन संस्थेच्या अंतर्गत यात काम सुरु आहे.

बेसीन,क अवलंब करा. शेतकऱ्यांना वाढवून घाव माटीन... 20 रुपये प्रति 500 ग्रॅम पॅकेट, एक एकर साठी पुरेसे. हे पॅकेट दोन वर्षे टिकते. पाण्यात गेले की वाढते. वर्षभर कधीही वापरता येते. 2-4 पाकिटे पाहिजे असल्यास आयएआरआयच्या या केंद्रात वर्षभरात कधीही उपलब्ध होती. मात्र जास्त प्रमाणात हवे असल्यास आधी ऑडर देणे आवष्यक राहील. चार प्रकारचे बीजीए कल्चर या ठिकाणी उपलब्ध आहे. त्या पॅकेटमध्ये चारही प्रकारचा समावेश असतो. त्यात ऍनाबिना, नॉस्टॉक, टॉलीपोथ्रीक्‍स व ऑलोसिटा या चार प्रकारांचा समावेश असतो. नायट्रोजन जास्त फिक्‍स करत चालतात. जास्त फास्ट ग्रोथ होते. भात सुरवातीला लाकर... नंदर दुसर्या चारही मिक्‍स असतात. एकत्रित. भात.

हरित शेवाळ. त्याचे अनेक प्रकार. त्यात बायो डिझेल निर्मितीची क्षमता. ते बनविण्याचे अनेकांचे प्रयत्न सुरु आहेत. अनेकांत तेलाची मात्रा 30 ते 45 टक्के आहे. लॅबोरेटरीमध्ये 50 टक्के पर्यंत मात्रा आढळली आहे. नॅचरल सनलाईटला तेलाची मात्र किती राहील, फॅट व तेल . ते एका टेक्‍नॉनॉजी ने बायोडिझेल मध्ये कन्व्हर्ट केली. स्टॅन्डर्ड बायोडिझेलशी मॅच होतंय. केमिकली ऍण्ड फिजिकली.

हरित शेवाल... कार्याचं तेल काढतात. जैविक इंधन. क्वालीटी वाईज चांगले इंधन. हमी काढले. 40 टक्के ते 60 टक्के. त्यावर अजून रिसर्च सुरु आहे. टोटल नाही. जैविक उर्जेसाठी प्रभावी पर्यंय म्हणून तुलना होत आहे. टीम कोशिश कर रही है. संशोधन सुरु आहे.
---------------
संपर्क ः बीजीए डिव्हिजन, आयएआरआय, 011 25848431
इ मेल ः डॉ. पब्बी - sunil.pabbi@gmail.com
--------(समाप्त)--------